Proces Elrits in Zwolle van start: OM eist gevangenisstraffen tegen twee verdachten voor betrokkenheid bij drugslabs

In de rechtbank van Zwolle is een groot proces begonnen tegen 15 verdachten die, in wisselende samenstellingen, betrokken waren bij het opzetten meerdere drugslaboratoria door heel Nederland en het daadwerkelijk exploiteren van een drietal drugslaboratoria. Het onderzoek staat bekend als Elrits. In totaal zijn in maart negen zittingsdagen (plus een aantal reservedagen) uitgetrokken voor de inhoudelijke behandelingen.

Drie verdachten worden gezien als de leidinggevenden en de investeerders. Van hen werden accounts van cryptotelefoondiensten Sky ontsleuteld. Van meerdere leden de van criminele drugsorganisatie werden ook accounts van cryptotelefoondiensten Encrochat achterhaald; in totaal gaat het om duizenden onderschepte berichten, waaruit blijkt dat de verdachten voor een maandenlange periode leiding gaven aan een organisatie, die er puur op gericht was om zoveel mogelijk harddrugs te produceren en zo veel mogelijk geld te verdienen.

De andere verdachten hadden uiteenlopende taken en waren onderdeel van een zeer fluïde netwerk: het gaat onder meer om koks, verdachten die hand- en spandiensten voor de criminele organisatie verleenden (onder meer het rondbrengen van geld, chemicaliën en ketels), een verdachte die nieuwe locaties zocht, en een verdachte die meerdere ketels geeft gemodificeerd om zodoende deze ketels voor het productieproces van synthetische drugs geschikt te maken.

Onder meer uit onderschepte cryptotelefooncommunicatie van zowel Sky als Encrochat is volgens het Openbaar Ministerie de structuur van de organisatie gebleken en werden ook de verhoudingen tussen de verdachten inzichtelijk. Het OM: “De kern van dit megaproces is in feite heel simpel: een grote groep verdachten vormde een criminele organisatie en met die organisatie werd op diverse plaatsen in het land en daarbuiten synthetische drugs geproduceerd. Daarvoor hebben verdachten een bijna ontelbare hoeveelheid voorbereidings- en uitvoeringshandelingen gepleegd. Alles was erop gericht om zoveel mogelijk geld te verdienen met de productie van harddrugs.”

In het Elrits-proces draait het om voorbereidende werkzaamheden en het runnen van een netwerk aan (synthetische) drugslabs in Didam, Wildervank, Deventer, Gent (België) en opslaglocaties in Ede, Loil en Borculo. Ook hadden de verdachten plannen op drugslabs op te zetten op concrete locaties in Midlaren en Haarle, waarbij deze voorbereidende werkzaamheden werden gefrustreerd doordat buren alarm sloegen. Sommige labs waren al in werking, anderen nog in de voorbereidende of opbouwende fase. Zo is er een drugslab in Deventer opgebouwd dat nog enkele dagen voordat de productie zou aanvangen weer werd afgebroken, omdat ontdekking werd gevreesd. Volgens de landelijke onruimingseenheid (LFO) was is er in het drugslab in Wildervank op ‘industriële schaal’ geproduceerd.

Vandaag hoorden twee verdachten welke straf zij als het aan het Openbaar Ministerie ligt opgelegd moeten krijgen voor hun rol in het geheel. Zij hadden ondersteunende en uitvoerende taken en hen wordt verweten dat ze voorbereidingshandelingen hebben gepleegd voor het produceren van drugs. Een 30-jarige verdachte uit Deventer leverde hand- en spandiensten bij onder meer een drugslab in Wildervank (gemeente Veendam). Hij hoorde vandaag 22 maanden tegen zich geëist.

Voor een 28-jarige verdachte uit de gemeente Bronckhorst geldt hetzelfde: uit onderzoek blijkt dat hij betrokken was bij de opbouw danwel inrichting van meerdere locaties, als ook het vervoeren van personen naar die productieplaatsen, het rondbrengen van het geld en soft- en harddrugs. De strafeis van het Openbaar Ministerie tegen hem is ook een gevangenisstraf van 22 maanden, waarbij het OM heeft meegewogen dat deze verdachte door het Gerechtshof eerder is veroordeeld voor deelname aan een criminele henneporganisatie.

De officier van justitie vandaag in Zwolle tijdens de motivering van zijn strafeisen: “Verdachten handelden in georganiseerd verband en beroepsmatig. Ik vrees, mede door de manier waarop verdachten deze feiten pleegden en het zeer lucratieve karakter van de handel in harddrugs, voor herhaling, ook omdat de verdachten geen enkele openheid van zaken hebben gegeven. Dat verdachten ook na veroordeling door de rechtbank op vrije voeten zou blijven, zou onbegrijpelijk zijn.”

Bovendien levert de productie gevaarlijke situaties voor de maatschappij op. Drugsafval wordt in de natuur gedumpt en op de productielocaties wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen en slecht materiaal; zo ontplofte in het Gelderse Beesd in 2022 een ketel, die door een dak heen vloog en in een naburig pand weer neer kwam. Daarnaast was er een ontploffing van een drugslab in Herveld, die vanaf de snelweg was te zien en is gefilmd.