OM eist taakstraffen en voorwaardelijke gevangenisstraffen voor geweld tegen KOZP-activisten

“Er is een forse inbreuk gemaakt op belangrijke, fundamentele grondrechten die de basis vormen van onze democratische samenleving. Dat is ontzettend kwalijk.” Het Openbaar Ministerie eist een werkstraf van 180 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee weken tegen drie verdachten voor hun betrokkenheid bij het geweld dat werd gepleegd tegen activisten en demonstranten van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) en waarnemers van Amnesty International. Dat gebeurde op 19 november 2022 op een afrit van de A28 bij Staphorst.

De drie moesten zich in de rechtbank in Zwolle verantwoorden. De officier van justitie tijdens de motivering van de strafeis: “Ze hebben samen met anderen het recht in eigen hand genomen en KOZP belemmerd in het uitoefenen het recht op vrije meningsuiting en betoging.”

De demonstranten willen die novemberdag een demonstratie houden in het Overijsselse Staphorst. Het protest is onder meer gericht tegen het verkleden als zwarte piet, wat in het dorp op dat moment als traditie is verklaard. Op de afrit van de A28 wacht de activisten echter een boze, agressieve menigte van ruim 150 personen, deels verkleed als zwarte piet. Twee auto’s worden tegengehouden, klem gezet en omsingeld. Voor de inzittenden van die auto’s volgen beangstigende en intimiderende momenten. Er wordt op de (ramen van) de auto’s gebonsd. Er worden rookfakkels afgestoken, er wordt geschreeuwd dat de activisten moeten ‘oprotten’ en de menigte bekogelt de auto’s met eieren.

Van één van de voertuigen wordt de sleutel uit het contact gehaald en de achterklep open gemaakt. Deze auto en de inzittenden ervan worden met eieren bekogeld en de ruitenwissers worden vernield. De buitenkant van de auto wordt met ei en een zwarte substantie besmeurd, waardoor de inzittenden niets meer zien. “Dit alles zorgde voor heel veel angst bij de demonstranten. Terwijl ze geen kant op konden, bleef het geweld maar doorgaan”, aldus het OM.

De officier van justitie rekent dit de verdachten zwaar aan: “Wat er onderaan die afrit is gebeurd, heeft ervoor gezorgd dat de geplande demonstratie van KOZP noodgedwongen moest worden afgelast. De menigte heeft hen belet om gebruik te maken van het recht op vrije meningsuiting en recht op betoging. Bovendien werd daarbij geweld gebruikt.”

‘Het was een mooie dag voor Staphorst’, verklaart één van de mannen later bij de politie. “Het was allesbehalve een mooie dag”, luidt de reactie van de officier van justitie op die opmerking. “Ik hoop dat u inmiddels inziet dat u uw eigen dorp negatief op de kaart heeft gezet. De beelden van 19 november 2022 circuleren overal op het internet en zullen blijvend naar boven komen als het gaat om het demonstratierecht en Staphorst.”

Gelet op de ernst van de feiten en de maatschappelijke context is het OM van mening dat het niet bij een taakstraf –in veel andere gevallen de strafeis voor vergelijkbare delicten- kan blijven. “We leven in een tijdperk waarin veel tegengestelde standpunten in de Nederlandse samenleving bestaan en waarin veelvuldig wordt gedemonstreerd. Deze verdachten besloten zelfstandig om naar de afrit van de A28 te gaan en geweld te gebruiken. Ze moeten zich een volgende keer drie keer bedenken; anders gaan ze wat mij betreft naar de gevangenis.”

Van een vierde verdachte die voor vandaag gepland stond was de advocaat ziek. Zijn zaak is aangehouden tot 30 april.