Voorrangsrotondes voor fietsers veiliger of niet? Het gaat om communicatie tussen verkeersdeelnemers

De discussie over of fietsers wel of geen voorrang moeten hebben op rotondes, laait opnieuw op. Is een rotonde waar zijn voorrangsrotondes voor fietsers veiliger dan waar het gemotoriseerd verkeer voorrang heeft? De meningen verschillen. Wat duidelijk is dat veiligheid op rotondes gaat om eenheid in de verkeersregels en communicatie tussen verkeersdeelnemers.

Van het aantal ernstige verkeersongevallen wordt zo'n twee procent op rotondes geregistreerd. Op zich is het dus behoorlijk veilig om op een rotonde te fietsen. Er is wel een verschil tussen rotondes waarbij er een vrijliggend fietspad is en rotondes waar een fietsstrook op de rotonde zelf aanwezig is. Sinds eind vorige eeuw is de aanbeveling om op een enkelstrooksrotonde met vrijliggend fietspad de fietser voorrang te geven. Maar dat is is lang niet overal het geval en dat maakt de onduidelijkheid alleen maar groter als kort op elkaar twee soorten rotondes elkaar opvolgen.

Daarbij is er een enorme diversiteit aan rotondes en geen twee rotondes zijn (bijna) hetzelfde. Deze twee eigenschappen blijken een duidelijke relatie te hebben tot de verkeersveiligheid. De straal van de rotonde blijkt invloed te hebben. Hoe groter de straal van de rotonde is, des te kleiner is het aantal geregistreerde fietsongevallen. Ook is er een relatie tussen de maximale breedte van de tussenberm tussen rijbaan en fietspad. Hoe groter de afstand tussen rijbaan en fietspad, hoe hoger het aantal geregistreerde fietsongevallen. Voor andere kenmerken zoals markeringen is vooralsnog geen verband vastgesteld met de verkeersveiligheid van fietsers.

Dit zijn de feiten. Maar gevoelsmatig zijn rotondes waar fietsers voorrang hebben veiliger? Kan het zijn dat automobilisten op rotondes met fietsers in de voorrang soms, ten onrechte, menen voorrang boven de fiets te hebben. Bovendien zouden automobilisten op een rotonde (te) veel waarnemingen in korte tijd moeten uitvoeren, waardoor ze een fietser te laat opmerken. Daarbij komt dat de fietser een onterecht gevoel van veiligheid krijgt als het voorrang heeft. Echter, op rotondes waar fietsers geen voorrang hebben nemen ze dat wel, wat tot verwarring leidt bij de automobilist. Het is dus een discussie met veel meningen. Voormalig wielrenner Thijs Zonneveld zegt: ''Dus omdat auto’s geen voorrang geven op rotondes, gaan we alle voorrangssituaties voor fietsers schrappen?''

Voor de veiligheid spelen meer aspecten mee. Regen, slechte of geen verlichting bij fietsers in het donker, slechte communicatie door een knipperlicht aan te zetten of de hand uit te steken, niet ver genoeg vooruit kijken zijn zaken die meespelen. Maar ook het grote aanbod van fietsen met diverse snelheden maken de rotonde onveiliger, van de speed pedalic tot de fietskarren. Het belangrijkste is dat verkeersdeelnemers laten zien wat ze van plan zijn. En ga er als fietser niet vanuit dat je altijd voorrang krijgt. Het is immers een samenspel tussen verkeersdeelnemers. Wel zou het goed zijn dat er eenheid zou komen in de voorrangsregels op rotondes. Bijvoorbeeld dat de fietser binnen de bebouwde kom op rotondes voorrang heeft en buiten de bebouwde kom niet. Het is slechts een van de vele meningen.