Nieuw rechts kabinet wil hoe dan ook strenger terugkeerbeleid asielzoekers

Met een kabinet op centrumrechts tot rechts komt de invoering van een tweestatusstelsel voor asielzoekers dichterbij. Ook is de kans groot dat er een asielquotum komt en dat Nederland zich niet meer gaat houden aan Europese asielafspraken, maar nationaal beleid gaat voeren, ook wel een opt-out genoemd. Bij een kabinet op links gebeurt dit allemaal niet.

Ongeacht welk kabinet wordt gevormd: alle partijen willen een strenger terugkeerbeleid voor uitgeprocedeerde asielzoekers en aanpak van overlastgevende asielzoekers. Dat blijkt uit de verkiezingsprogramma’s van tien partijen, waaronder de vijf grootste in de peilingen, VVD, NSC, GroenLinks-PvdA, PVV en BBB.

VVD, NSC, BBB en CDA willen opnieuw een tweestatusstelsel invoeren, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen mensen die worden vervolgd om hun politieke opvattingen, geloof of seksuele geaardheid en mensen die voor oorlog of geweld vluchten. De eerste groep mag altijd asiel aanvragen. De tweede groep wordt tijdelijk opgevangen en moet terug zodra het in het herkomstland veilig is.

Nederland werkte tot de eeuwwisseling met twee categorieën vluchtelingen. Een van de veel genoemde bezwaren tegen een tweestatusstelsel is dat oorlogsvluchtelingen naar de rechter zullen stappen om een andere status te krijgen, waarmee ze langer recht op verblijf krijgen.

NSC en BBB willen een maximumaantal migranten opnemen. NSC heeft het over een richtgetal van jaarlijks 50.000 mensen. Het gaat hierbij om alle migranten, dus ook om kenniswerkers, arbeids- en studiemigranten. BBB wil maximaal 15.000 asielzoekers per jaar opnemen. De VVD noemt geen concreet aantal, maar wil de instroom 'fors verlagen'. De PVV wil een asielstop.

GroenLinks-PvdA, D66, PvdD, ChristenUnie en Volt willen hier allemaal niets van weten. “We kunnen de opvang van vluchtelingen aan, als we het systeem eerlijker maken en de problemen oplossen die draagvlak ondermijnen”, zegt GL-PvdA. Overlastgevende asielzoekers moeten wel hard worden aangepakt en het terugkeerbeleid voor uitgeprocedeerde asielzoekers moet strenger. “Om draagvlak te behouden voor de opvang van vluchtelingen, is het van belang dat mensen die geen recht hebben om hier te blijven snel terugkeren naar het land van herkomst”, vindt GL-PvdA.

De partijen op links willen in Europees verband grip op migratie krijgen. VVD, NSC, BBB en PVV hebben daar weinig vertrouwen meer in. VVD en PVV overwegen een opt-out van EU-regelgeving op asiel en migratie. NSC sluit die stap niet uit.

Gezinshereniging is voor alle partijen een heikel punt. Op dit onderdeel van het asielbeleid is het kabinet-Rutte IV gevallen. NSC, VVD en CDA willen die gezinshereniging beperken tot het kerngezin: een echtgenoot(note) en minderjarige kinderen. Deze partijen willen een einde aan het ‘nareizen op nareizen’, dat inhoudt dat meer familieleden naar Nederland komen.

GL-PvdA, D66 en CU willen niet tornen aan de huidige Europese richtlijnen voor gezinshereniging. Die gaat uit van het kerngezin, maar geeft lidstaten de mogelijkheid dat kerngezin te verruimen met ook meerderjarige ongehuwde kinderen.