Meer mensen de gevangenis in, toch daalt het aantal gevangen in de laatste vijftien jaar gestaag

In 2021 zijn meer mensen in de gevangenis beland dan het jaar ervoor, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De stijging kwam onder meer doordat coronamaatregelen in 2021 werden losgelaten, waardoor rechters meer zaken konden behandelen en er weer meer ruimte was in justitiële instellingen. Ook namen traditionele vormen van criminaliteit zoals woninginbraken, overvallen en zakkenrollen vorig jaar weer toe, waardoor meer mensen gevangenisstraffen kregen.

In 2021 zaten 29.370 mensen in de cel. Dat is 8 procent meer dan het jaar ervoor toen de coronapandemie uitbrak. Door de pandemie moest er in het hele land bijvoorbeeld de 1,5 meter afstand worden gehouden, waardoor er minder plek was in bijvoorbeeld gevangenissen en waardoor er ook minder rechtszaken waren.

Tussen 14 maart 2020 (de eerste coronamaatregelen) en 31 juli 2020 (versoepelingen) hoefden mensen die bijvoorbeeld de gevangenis in hadden gemoeten ter vervanging van een niet-betaalde geldboete of niet-uitgevoerde taakstraf deze straf niet uit te zitten. Een groot deel van deze achterstand werd in 2021 ingelopen, aldus het CBS op basis van eerder gepubliceerd onderzoek van de Raad voor de rechtspraak. Een ander deel werd bijvoorbeeld met strafbeschikkingen bij het Openbaar Ministerie opgelost, waardoor er geen gevangenisstraf nodig was. Dit was met name voor lichtere misdrijven het geval.

Het statistiekbureau becijferde ook dat het aantal gevangenen de afgelopen vijftien jaar daalde. Dat komt volgens het CBS overeen met een daling in geregistreerde criminaliteit en een daling van het aantal mensen dat zegt slachtoffer te zijn geweest van criminaliteit. In 2007 zaten er bijna 48.000 mensen een straf in de gevangenis uit.

Verder daalde de afgelopen zes jaar het aantal jongeren dat de gevangenis in ging. Meer mensen tussen de 45 en 65 jaar kregen een gevangenisstraf. Het merendeel van de gedetineerden was tussen de 25 en 45 jaar oud.

Ook groeide het aandeel van de langere straffen. De afgelopen drie jaar had het merendeel van de gedetineerden een straf van een jaar of langer. In de jaren daarvoor was dat aandeel kleiner. Oudere gedetineerden hebben doorgaans een langere straf dan jongeren.

Wie benieuwd is hoe een rechter tot een vonnis komt, het cellencomplex of een arrestantenbus wil zien kan op 19 november naar de rechtbank Overijssel komen voor de open dag. Van 10.00 uur tot 15.00 uur gaan de deuren van de rechtbank wagenwijd open. Er worden zittingen nagespeeld, mensen kunnen in gesprek met de rechter en kinderen kunnen meedoen aan een spannende vossenjacht of zich laten schminken. Wie wil werken bij de rechtbank kan ook komen speeddaten.