Demonstrerende boeren lijken gelaten, maar onderhuids borrelt de strijdvaardigheid

17 nov 2022, 5:30 • Nieuws

Een paar honderd boeren stonden op het plein voor het provinciehuis in Zwolle om de zogenaamde PAS-melders te ondersteunen. Nu de provincie Overijssel dwangsommen gaat innen is de maat vol. De boeren willen in gesprek met de provincie, zo niet dan komen er over twee weken weer acties.

De boeren wilden buiten op het podium in gesprek met commissaris van de Koning Andries Heidema en de gedeputeerden Tijs de Bree (handhaving) en Gert Harm ten Bolscher (landbouw), maar die lieten een uur op zich wachten en weigerden om buiten in gesprek te gaan. Een vijftal boeren mochten dan wel naar binnen komen om de 'eisen' te verduidelijken. Maar daar voelden de boeren weinig voor.

Waar het om gaat zijn de zogenaamde PAS-boeren. Tussen 2015 en 2019 deden duizenden boeren bij een PAS-melding bij de provincie Overijssel. De melding was nodig, maar omdat de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden erg laag was, hoefde er geen vergunning binnen de Wet natuurbescherming aangevraagd te worden. Sinds de Raad van State oordeelde dat het systeem van de PAS-meldingen strijdig is met Europese regelgeving zijn bedrijven alsnog vergunningplichtig geworden. In sommige provincies zijn handhavingsverzoeken ingediend bij bedrijven zonder vergunning. Provincies zijn wettelijk verplicht om hierop te reageren.

Provincie Overijssel is gaan handhaven en heeft enorme dwangsommen opgelegd aan boeren. Een vijftigtal Overijsselse boeren moet er aan gaan geloven en is de dupe van falend overheidsbeleid. Het zijn bedrijven die onterecht geen vergunning hebben en nu hun bedrijf (fors) moeten inkrimpen, of een boete van tienduizenden euro‘s, oplopend tot meer dan een ton, moeten betalen. Tegen dit onrecht komen de boeren in actie.

De provincie handhaaft naar eigen zeggen met tegenzin, maar meent dat er nu geen andere keuze meer is. Jarenlang heeft ze vergeefs gewacht op toezeggingen van het kabinet om een oplossing te vinden voor de groep PAS-melders, maar daar is tot nog toe niets van terecht gekomen. Het legaliseren van PAS-meldingen nu niet mogelijk omdat bij gebrek aan andere maatregelen om de natuurdoelen te halen, vrijgekomen stikstofruimte eerst ten goede moet komen aan de natuur.

Milieuorganisaties

Mobilisation for the Environment en Vereniging Leefmilieu hadden dit voorjaar 29 rechtszaken aangespannen, waarin het gaat om de uitstoot van boerenbedrijven. In alle gevallen gaf de rechtbank Overijssel de milieuorganisaties gelijk. Dat was weer een klap voor het stikstofbeleid in Nederland. In een aantal zaken ging het om onterecht afgegeven stikstofvergunningen. Boeren die willen uitbreiden, mogen dat alleen als dat geen extra schade toebrengt aan de natuur. Door in de stal technieken te gebruiken die mest en urine van elkaar scheiden, komt er in theorie minder stikstof in de natuur terecht. In de praktijk vindt de rechter dat niet overtuigend genoeg. Volgens de rechter bestaat er twijfel of emissiearme stalsystemen in deze gevallen wel leiden tot de verwachte verlaging van de stikstofuitstoot. Daarom vernietigde de rechtbank de vergunningen.