Steeds meer jongeren lopen op straat rond met steekwapens. Wie een mes op zak heeft is geneigd om deze te gaan gebruiken. Daarom worden de regels over wapens duidelijker gemaakt zodat sneller kan worden opgetreden als iemand een steekwapen heeft. Er wordt onder meer gewerkt aan een wetsvoorstel dat verkoop van (legale) messen aan minderjarigen verbiedt.
Gemeenten, middelbare scholen, de politie en het Openbaar Ministerie (OM) werken nauw samen om jongeren en hun ouders bewust te maken van de risico’s van wapenbezit en -gebruik en dit verder terug te dringen met bijvoorbeeld preventief fouilleren, kluisjescontroles op scholen en een gezamenlijke wapeninzamelactie.
Dat staat in het actieplan Wapens en Jongeren dat minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming, mede namens minister Arie Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Het actieplan is gezamenlijk opgesteld met gemeenten, het OM, de politie, Halt, de William Schrikker Stichting Jeugdreclassering en Jeugdbescherming, de Raad voor de Kinderbescherming, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.
Met het actieplan slaan worden de handen ineen geslagen tegen wapengeweld en wapenbezit onder jongeren. Alle deelnemende partijen delen de norm dat wapenbezit en wapengebruik nooit normaal gevonden mogen worden en de ambitie om het wapenbezit onder jongeren te keren. Startpunt in de aanpak is dat er goed zicht is op jeugd en jongerengroepen die wapens dragen. Van groot belang is vervolgens dat alle betrokken partijen – scholen, jeugd- en welzijnswerk van gemeenten, horeca, politie en OM – in de aanpak goed samenwerken en dat deze aanpak vanuit het Rijk wordt ondersteund en versterkt met landelijke maatregelen.
Het actieplan kent een totaalaanpak van zowel preventieve als proactieve en repressieve maatregelen. De preventieve pijler bestaat uit bewustwording en ontmoediging via campagnes tegen wapenbezit onder jongeren en hun sociale omgeving. Lessen op school door bijvoorbeeld een officier van justitie en voorlichting door Halt dragen hier verder aan bij. Gemeenten en politie zorgen voor een laagdrempelig aanspreekpunt op scholen – bijvoorbeeld een wekelijks spreekuur van wijkteams, een schooljongerenwerker of de wijkagent – voor jongeren die zich bedreigd voelen. Zo wordt ook voorkomen dat scholieren denken dat het helpt om zich te bewapenen.
Bij proactieve en repressieve maatregelen die het wapenbezit en -gebruik bemoeilijken en aanpakken, gaat het onder meer om landelijke maatregelen zoals het verbod op verkoop van legale messen aan minderjarigen. Wetgeving hiertoe kost tijd. Daarom overlegt het ministerie van Justitie en Veiligheid ondertussen met grote winkelketens over hoe tegen te gaan dat winkeliers legale messen – zoals keukenmessen – nog aan minderjarigen verkopen.
Verder kunnen scholen in overleg met politie en de gemeente kluisjescontroles lokaal uitvoeren. Daarnaast worden voorbereidingen getroffen om in 2021 een wapeninleveractie te organiseren in alle betrokken gemeenten met het OM, de politie en het ministerie van Justitie en Veiligheid, vergezeld van voorlichting over de risico’s van wapenbezit. Lokaal kunnen gemeenten er ook voor kiezen om gebieden aan te wijzen waar preventief fouilleren moet worden ingezet om het wapenbezit terug te dringen. Het actieplan heeft een looptijd van twee jaar.
