Het wordt weer zomertijd, de klok een uur vooruit

29 mrt , 00:01 • Algemeen

Eigen foto

De klok gaat vannacht weer een uurtje vooruit. Om precies 02:00 uur wordt de tijd een uur doorgeschoven naar 03:00 uur. Dit markeert de start van de zomertijd, een systeem dat al jarenlang in veel landen wordt gebruikt.

De een vindt het prachtig om langere zomeravonden te hebben, de ander zweert bij de wintertijd omdat deze tijd gezonder zou zijn.

Waarom zetten we de klok vooruit?

Het verzetten van de klok heeft als doel om beter gebruik te maken van het daglicht. Door de klok een uur vooruit te zetten, wordt het ’s avonds langer licht, wat kan zorgen voor energiebesparing en meer mogelijkheden voor buitenactiviteiten. Dit idee werd oorspronkelijk in de 20e eeuw ingevoerd om energie te besparen, met name tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog en de oliecrisis in de jaren 70.

In welke landen wordt de klok nog meer verzet?

Naast Nederland hanteren veel andere landen de zomertijd. In de Europese Unie verzetten alle lidstaten op dezelfde dag hun klok. Andere landen zoals de Verenigde Staten, Canada en delen van Australië en Brazilië gebruiken ook een vorm van zomertijd.

Waarom niet elk land de klok verzet

Niet elk land past de zomertijd toe. Dit komt door geografische en economische verschillen. In landen rond de evenaar, zoals Indonesië en Ecuador, zijn de dagen en nachten ongeveer even lang gedurende het hele jaar. Hierdoor heeft een uur verschil weinig effect. Daarnaast hebben sommige landen, zoals Rusland en IJsland, de zomertijd afgeschaft omdat de voordelen niet opwogen tegen de nadelen, zoals verstoring van het slaapritme en gezondheidsproblemen.

De Europese Unie overwoog enkele jaren geleden om zomertijd af te schaffen, maar tot op heden is er nog geen definitief besluit genomen. Voorlopig blijft Nederland dus gewoon de klok vooruit en achteruit zetten.

Vijf feitjes over de zomertijd

Eerste invoering: Duitsland was in 1916 het eerste land dat de zomertijd invoerde, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk en andere Europese landen.
Niet overal in de VS: Niet alle Amerikaanse staten doen mee; Hawaï en Arizona hanteren geen zomertijd.
Energievoordeel?: Studies tonen aan dat de energiebesparing door zomertijd kleiner is dan vroeger gedacht.
Gezondheidseffecten: De overgang naar zomertijd kan leiden tot slaaptekort en een verhoogd risico op hartaanvallen in de dagen erna.
Laatste zondag van maart: In Europa begint de zomertijd altijd op de laatste zondag van maart en eindigt op de laatste zondag van oktober. Dit betekent dat de klok in de herfst weer een uur teruggaat, wat het einde van de zomertijd markeert.

Voordelen van de wintertijd

Het belangrijkste voordeel van de wintertijd is dat het daglicht in de ochtend optimaal wordt benut. Door de klok terug te zetten, komt de zon eerder op, waardoor het 's ochtends lichter is. Dit kan vooral tijdens de donkere wintermaanden gunstig zijn voor mensen die vroeg opstaan, zoals werkenden en scholieren. Het extra licht kan de productiviteit en het humeur verbeteren, wat het voor veel mensen gemakkelijker maakt om de dag te beginnen. Bovendien is er ook een veiligheidsvoordeel: het eerder licht worden kan het risico op ongevallen in het verkeer verminderen, vooral in de ochtendspits.

Nadelen van de wintertijd

Tegenstanders van de wintertijd wijzen op de verstoring van het bioritme. Elk halfjaar de klok verzetten kan slaapstoornissen en vermoeidheid veroorzaken, omdat het lichaam zich telkens moet aanpassen aan het nieuwe ritme. Vooral de overgang van zomertijd naar wintertijd kan mensen van slag brengen. Daarnaast is er in de winter minder daglicht, wat betekent dat de dagen sowieso korter en donkerder aanvoelen. Veel mensen klagen dat het vroeg donker wordt in de middag, wat de productiviteit aan het einde van de dag kan beïnvloeden en bij sommigen zelfs de winterblues kan versterken.

Waarom gebruiken we de wintertijd nog steeds?

De zomertijd is ooit bedacht om mensen meer gebruik te laten maken van het beschikbare daglicht en te laten besparen op elektrische verlichting. Hoewel de energiebesparing tegenwoordig niet meer significant is, blijft de wintertijd in gebruik omdat het daglicht beter wordt afgestemd op de gangbare werk- en schooltijden. Even was er sprake van dat het twee keer per jaar verzetten van de klok op zijn einde zou lopen. Het Europees Parlement sprak daar in 2019 de voorkeur voor uit, maar daarna werd het op de lange baan geschoven. Het is aan de lidstaten om daar overeenstemming over te bereiken. Tot die tijd blijven we in Nederland de klok twee keer per jaar verzetten.

Conclusie: hoewel er voordelen zijn aan de wintertijd, zoals beter gebruik van daglicht in de ochtend, zijn er ook nadelen, vooral met betrekking tot het verstoren van het bioritme en het eerder donker worden in de middag. Permanente wintertijd past het best bij ons dag-nachtritme en zorgt voor de minste verstoring in de slaap.