We zullen met het coronavirus moeten leren leven. Onze overheid denkt dat zij en haar wetenschap oppermachtig zijn. We bestrijden met elkaar geen pandemie, we creëren een ramp die nog veel groter en erger is dan Covid-19. Omdat de roep in Oost-Nederland om andere maatregelen steeds groter wordt: een poging om dingen te duiden.
Er is een enorme kloof tussen enerzijds delen van de overheid en de dienstensector en hun zendelingen op de werkvloer (denk aan managers die van alles mogen implementeren) en anderzijds de rest. Waar het op neer komt: theorie versus praktijk. Het verdienmodel van de eerste groep: maakbaarheid en beheersbaarheid. Loopt het niet zoals gewenst, dan is het antwoord vaak meer van hetzelfde. Meer geldstromen en subsidies om meer maakbaarheid af te dwingen. Het zijn zij die samen met andere mensen die met overheidsgeld omgaan of aan de praattafels van Hilversum zitten, die bij elke grote discussie de plaats van de piketpaaltjes bepalen. Val je er buiten, dan ken je de kwalificaties wel. Nu blijken er grenzen aan die maakbaarheid te zijn. Het virus blijkt zich lang niet altijd te houden aan modellen, prognoses en protocollen. Maar dat toegeven is een ramp voor de eerste groep.
Nooit meer honger was het credo na de oorlog. De intensivering van de landbouw werd ingezet en met het succes daarvan kwam ook de welvaart. Bij die welvaart hoort educatie en tot op de dag van vandaag is studeren nog steeds de norm. Het heeft ook een keerzijde. Veel ‘bollebozen’ trokken naar de stad, vormden hun eigen bubbels en verloren de binding met het platteland. Ze hebben geen idee meer hoe hun voedsel wordt geproduceerd. Met het verstrijken van de decennia kwamen er specialismen. Men is niet meer gewoon bioloog, maar gespecialiseerd in een of ander stofje en roept daar dan van alles over. Alles en iedereen die dat tegenspreekt wordt neergesabeld. Dat zagen we de afgelopen jaren bij de fosfaatdiscussie, recent nog bij de stikstofdiscussie en ook bij de huidige coronadiscussie. Het gevolg: geen praktische insteek, maar een web aan maatregelen. Het lijkt alsof het allemaal expres zo moeilijk mogelijk gemaakt wordt. Advies is onmisbaar geworden. Het levert leuke facturen voor de consultants op.
Boerenprotesten
Den Haag was in oktober 2019 verrast toen daar ineens die boeren stonden. Zij pikten het niet meer. Hun protest kwam op gang na een politieke uitspraak dat halvering van de veestapel een doel moest zijn. Het kwam voort uit frustratie over die delen van de overheids- en dienstensector, die de binding met de natuur kwijt zijn, die in modellen en formules denken, maar vergeten zijn dat het laten groeien van voedsel en het bespelen van de natuur zich niet in cijfertjes, formules of ‘wetjes’ laten vangen. Die tot achter de komma kunnen becijferen dat de wereldbevolking in 2064 uit 10 miljard mensen bestaat, maar niet de VN en WHO rapporten over elkaar heen leggen en dan zien dat wij dan niet voldoende voedsel voor al die mensen hebben. Wat zij wel zien is hun papieren werkelijkheid op onderdelen, op specialismen. Ondertussen creëren ze een mega wereldprobleem door het opofferen van de rijkste voedingsdelta van de wereld aan wensdenken. Dat gaat er bij de boeren niet in.
Angst regeert
December 2019 en het coronavirus krijgt onze bollebozen wereldwijd in de greep. De Chinezen die het een poosje onder de pet probeerden te houden, moesten toegeven dat het virus mensen behoorlijk ziek kon maken en dat de sterfgetallen behoorlijk omhoog gingen. De experts, verstoken van concrete data, raakten wereldwijd in paniek. Paniek die in eerste instantie best te rechtvaardigen viel. Bij dierziekten van dit kaliber, denk aan de MKZ twintig jaar terug en de varkenspest 24 jaar geleden en recenter de vogelgriep, zet dit soort mensen de moordmachine veelvuldig in. Duizend meer of minder maakte niet uit. Maar dit gaat om mensen. De adviezen die gegeven worden (binnenblijven) gaan finaal in tegen de ervaringen uit de agrarische sector met virusziekten. Elke boer met varkens of kippen weet: virusziekte? Ventileren, ventileren en nog eens ventileren. Het is maar een voorbeeld.
Avondklok
Een dik jaar verder en met alle winden meegewaaid zitten we nog steeds met dat virus. De economie is deels on hold gezet. Dat de cijfers laten zien dat de meeste besmettingen nog steeds in huislijke kring plaatsvinden, is geen belemmering om aan de zin van een avondklok te twijfelen. Sterker nog, kosten noch moeite werden gespaard om die, tegen eerdere beloftes in, te verlengen. Ondertussen wordt zo een nog grotere afstand tussen de sectoren gecreëerd. Niemand binnen de overheidssector lijkt met een helikopterview naar het probleem te kijken. Virologen en medici bepalen nu al bijna een jaar het beleid. De minister-president zwabbert daar achteraan. Anderen kijken toe. Mensen die niet bij de grote groep bollebozen horen, maar dichter bij de werkvloer of de natuur staan en soms wel een helikopterview hebben. Zij moeten vooral solidair zijn. Alleen nog geen beleidsmaker, viroloog of consultant gezien, die uit solidariteit een deel van zijn/haar inkomsten afstond aan bijvoorbeeld een fonds voor getroffen ondernemers.
Boerenwijsheid
Het is de eenzijdige benadering van die specialisten waar ik moeite mee heb. Als het om virusziekten gaat, wil ik niet zeggen dat ik de wijsheid in pacht heb. Maar sinds dat de maatschappij grotendeels stil werd gelegd, is corona niet alleen een gezondheidsprobleem. De economische gevolgen zijn enorm; het geld is op; depressies nemen toe. De mens is een sociaal groepsdier en heeft contacten nodig. Ik wil het je te doen geven om nu alles in goede banen te leiden. Veel ambtenaren doen waardevol werk. Gelukkig was ons financiële huishoudboekje goed op orde. Maar ik vind dat het tijd wordt om af te stappen van de eenzijdige benadering. Laat ook anderen meedenken in het OMT. Bollebozen als economen en gedragswetenschappers, maar ook mensen die met beide poten in de klei staan. Met de nu aangekondigde versoepelingen en de (verouderde) data waarmee zij ons regeren, zullen ze over een week of drie, vier, weer in paniek zijn. Terwijl iedere plattelander weet: een virus komt in het najaar en gaat in het voorjaar. Boerenwijsheid zeg maar. Het is tijd voor andere geluiden. Zoals we al ergens lazen: gezondheid is meer dan de afwezigheid van het coronavirus…
- Naschrift: De auteur is bij de redactie bekend. De reden dat zijn naam niet wordt genoemd is vanwege mogelijke haatreacties op een mening.
